รู้จัก รู้ทัน วัคซีนโควิด

บทความ23 รู้จัก รู้ทัน วัคซีนโควิด

ข่าวของผลแทรกซ้อนจาก วัคซีนโควิด ทำให้ ผู้คนหวาดกลัว กับวัคซีน หลายคนไม่กล้าทีจะฉีด กังวล มีคำถามมากมาย วัคซีนตัวไหนดีที่สุด?, ผู้สูงอายุต้องฉีดวัคซีนตัวไหน?        

ความรู้ ความเข้าใจเท่านั้นที่ จะช่วยให้เรากลัวมันน้อยลง

ก่อนที่เราจะเข้าใจวัคซีน แต่ละชนิด เรามาทำความรู้จัก เชื้อโควิด กันสักนิดนะครับ    ส่วนประกอบของเชื้อโควิดที่สำคัญ และนำมาใช้เป็น หลักในการผลิต วัคซีน แต่ละชนิดก็คือ ส่วนที่เป็นเปลือกนอก ดูคล้าย ตุ่มหนาม  (Spike protein) 

ตุ่มหนามนี้ ถือเป็นอาวุธที่สำคัญของเชื้อโควิด ในการใช้เป็นตัวเปิดทางให้ โควิด เข้าไปในเซลล์ของมนุษย์ได้ คล้ายกับว่า ตุ่มหนามนี้เป็น กุญแจ ในขณะเดียวกัน ที่ผิวของเซลล์เราก็จะมีตัวเรา ที่เข้าได้กับ ตุ่มหนามนี้อย่างพอดี แบบลูกกุญแจกับแม่กุญแจเลย เมื่อโควิด เข้าไปในเซลล์เราได้ ก็จะสั่งให้เซลล์นั้น ผลิต ลูกหลาน โควิดเป็นจำนวนมาก จนเซลล์นั้นถูกทำลายไป โควิดก็จะกระจายไปสู่ เซลล์อื่นๆต่อไป

หลักการทำงานของวัคซีนโควิด ไม่ว่าจะเป็นประเภทไหน มีหลักเดียวกันคือ การใช้ ตุ่มหนาม ที่มีในวัคซีน หรือ ตุ่มหนามที่สร้างในร่างกายหลังจากฉีดวัคซีน แล้ว ให้ตุ่มหนามนี้ ถูก เม็ดเลือดขาวทำลายจนเกิดการ สร้าง ระบบภูมิคุ้มกันขึ้นมา และเม็ดเลือดขาวเหล่านี้ก็จะจดจำ ตุ่มหนามที่เข้ามาครั้งแรกนี้ ต่อมาเมื่อร่างกาย ได้เจอกับตุ่มหนามของโควิดตัวจริง ภูมิต้านทานที่เรามีอยู่ก็จะมาจัดการ พร้อมทั้งเกิดการ กระตุ้น ระบบภูมิคุ้มกันอย่างรวดเร็ว จน เชื้อโควิด ถูกทำลายลง

จากหลักการดังกล่าว การแบ่งประเภทของวัคซีน จึงแบ่งตาม ที่มาของการผลิตตุ่มหนามนี้

  กลุ่มที่1 เชื้อตาย Inactivated vaccine วัคซีนที่ฉีดจะประกอบไปด้วย เชื้อโควิดทั้งตัวซึ่งมีตุ่มหนาม และมาทำให้ตาย เช่น ซิโนแวค, ซิโนฟาร์ม

กลุ่มที่2 โปรตีนย่อยของโควิด Protein subunit vaccine ในวัคซีนที่ฉีดจะมี ตุ่มหนามที่มาจาก กระบวนการสร้างในห้องปฎิบัติการ อย่างของ วัคซีน โนวาแวกซ์  โปรตีนตุ่มหนามนี้ ได้จากการสร้างโปรตีนของผีเสื้อกลางคืน ที่ถูกทำให้ติดเชื้อจากไวรัสที่ถูกฝังด้วย สารพันธุกรรมตัดแต่ง   ซึ่งต่างจากกลุ่มที่1 เพราะในวัคซีนกลุ่มที่2นี้ จะมีเฉพาะ โปรตีนที่เป็นส่วนตุ่มหนามเท่านั้น ไม่ใช่เชื้อโควิดทั้งตัว ซึ่ง วัคซีนกลุ่มที่2นี้ ขณะที่ผมเขียนบทความนี้ (31 ก.ค.64) ยังไม่ได้รับรองจากองค์การอนามัยโลกให้ใช้ในภาวะฉุกเฉิน และยังไม่มีใช้ในประเทศไทย แต่ผลการศึกษาเมื่อ1เดือนที่ผ่านมา พบว่าวัคซีนสามารถลดการติดเชื้อโควิดที่ทำให้เกิดโรคได้ดีมาก อีกทั้งยังมีข้อดีที่โดดเด่นกว่าวัคซีนอีก3กลุ่มมาก ซึ่งผมจะได้เขียนในบทความต่อไป

กลุ่มที่3 สารพันธุกรรมตัดแต่งที่ใช้ไวรัสเป็นตัวนำ Viral vector vaccine วัคซีนนี้ไม่มีส่วนประกอบของตุ่มหนาม แต่ ตุ่มหนาม จะถูกสร้างในร่างกาย ภายหลังจากฉีดวัคซีนนี้เข้าไป วัคซีนนี้ประกอบไปด้วย สารพันธุกรรมตัดแต่ง DNA ที่ ฝากไปกับไวรัส ไวรัสที่ทำให้ ลิงเป็นไข้หวัด  แล้ว ไวรัสในวัคซีนนี้ก็จะพาสารพันธุกรรมที่ถูกฝากในไวรัส ให้สามารถแทรกตัวเข้าไปใน เซลล์เรา จนถึงแกนกลางของเซลล์(nucleus) เพื่อสั่งให้เซลล์สร้างตุ่มหนามขึ้นมาเอง

กลุ่มที่4 mRNA vaccine ก็คล้ายกับกลุ่มที่3 คือ วัคซีนไม่ได้มีส่วนประกอบที่เป็นตุ่มหนาม แต่ ตุ่มหนามต้องไปสร้างในร่างกายเอง โดยใช้การฉีด สารพันธุกรรมตัดแต่งชนิด mRNA ฝากไปกับสารไขมันที่เรียกว่า Nano particle เพื่อเป็นตัวนำ สารพันธุกรรมตัดแต่งนี้เข้าไปในเซลล์เรา แต่ไม่ได้เข้าไปถึงชั้น แกนกลางของเซลล์(nucleus)อย่างวัคซีนแบบที่3 

หลังจาก สารพันธุกรรมmRNA นี้ เข้าไปในเซลล์ ก็จะสั่งให้ เซลล์นั้นๆ สร้าง โปรตีนที่เป็นตุ่มหนามขึ้นมา แล้วส่งออกไปที่ผิวเซลล์ เพื่อล่อให้เม็ดเลือดขาวมาหา และสร้างระบบภูมิคุ้มกันขึ้นมา

นพ. วิโรจน์ ตันติโกสุม

ชีวา คลินิกกายภาพบำบัด

ชีวา ศูนย์ฟื้นฟู และดูแลผู้สูงอายุ

บางใหญ่ นนทบุรี