ผู้ป่วยไตวายระยะสุดท้าย ระยะที่ไตทั้งสองข้างไม่ทำงาน โดยสิ้นเชิง การบำบัดทดแทนไต ไม่ว่าจะเป็น การล้างไตทางหน้าท้อง (Peritoneal dialysis) หรือ การฟอกไตทางหลอดเลือด (Hemodialysis) เป็นการรักษาขั้นต่อไป แล้ว ผู้ป่วยจะเลือกวิธีไหนดี? ด้วยเหตุที่การบำบัดทั้งสองวิธีนี้ ไม่มีวิธีไหนที่ดีกว่ากันอย่างชัดเจน ดังนั้นการเลือกว่า เราจะเข้ารับการบำบัดทดแทนไต วิธีไหน จึงขึ้นอยู่กับ การตัดสินใจของ ผู้ป่วยเป็นสำคัญ ลองมาฟัง 5 เหตุผล ที่ ผู้ป่วย ตัดสินใจ เลือก การฟอกไตทางหลอดเลือด กันดูนะครับ
- การล้างไตทางหน้าท้อง ผู้ป่วย หรือ ญาติ ต้องเรียนรู้ในกระบวนการ ขั้นตอนของการล้างไต ไม่ว่าจะเป็น ขั้นตอน การปล่อยน้ำเข้า, การค้างน้ำ, หรือการปล่อยน้ำออกจากช่องท้อง รวมไปถึง เทคนิคการดูแลความสะอาด การปลอดเชื้อ ตลอดเวลาที่อยู่ที่บ้าน เพราะ การติดเชื้อในช่องท้อง เป็น ภาวะแทรกซ้อน ที่เกิดจากการ ล้างไตทางหน้าท้อง ที่พบได้บ่อย และ สามารถก่อให้เกิดอันตรายถึงชีวิตได้ อีกทั้ง ผู้ป่วยต้องเรียนรู้การแก้ปัญหาเฉพาะหน้าที่เกิดขณะทำการล้างไตทางหน้าท้อง ด้วยตัวเอง แต่ในขณะที่ การ ฟอกไตทางหลอดเลือด เป็นหน้าที่ของ แพทย์ พยาบาลเฉพาะทางโรคไต จะเป็นผู้จัดการกระบวนการทั้งหมด จึงมีความปลอดภัย และ ปลอดเชื้อ
- 2. การล้างไตทางหน้าท้อง เป็นกระบวนการบำบัด ที่ต้องทำทุกวัน และเกือบทั้งวัน ถึงแม้ว่า การล้างไตทางหน้าท้องจะสามารถทำที่บ้าน นอกบ้าน หรือที่ไหนก็ได้ ดูเหมือนมีความคล่องตัว แต่ในชีวิตจริง ก็ยังมีข้อจำกัดในเรื่องของสถานที่ที่เหมาะสม ทำให้ผู้ป่วยส่วนใหญ่ ก็ยังล้างไตทางหน้าท้อง อยู่เฉพาะที่บ้าน ทำให้การทำกิจวัตรประจำวันนอกบ้านก็ยังมีข้อจำกัด ในขณะที่ การฟอกไตทางหลอดเลือด ไม่ต้องทำทุกวัน และไม่ต้องทำทั้งวัน การฟอกไตทางหลอดเลือด แต่ละครั้ง ทำในระยะเวลาสั้นๆ มีกำหนดเวลาที่แน่นอน ทำประมาณ 3ครั้งต่อ สัปดาห์ จึงมีวันอีก4วัน ที่ว่างสามารถไปประกอบกิจวัตรประจำวันอื่นๆ ได้ และในวันที่ต้องฟอกไต ก็ยังมีช่วงเวลาที่ว่างจากการฟอกไตทางหลอดเลือดอีก
- 3. ผู้ป่วยที่ล้างไตทางหน้าท้อง จะมีสายที่ใช้ในการส่งผ่านน้ำเข้าออกจากช่องท้อง โผล่ออกมาที่หน้าท้อง ตลอดเวลา ผู้ป่วยบางคนก็จะมีความกังวลในหลายเรื่องเช่น รูปลักษณ์ภายนอกของตัวเอง, ข้อจำกัดในกิจกรรมต่างๆเช่น การอาบน้ำ, ว่ายน้ำ, ความเสี่ยงในการติดเชื้อ, การเลื่อนหลุดของสาย ในขณะที่ การฟอกไตทางหลอดเลือด จะไม่มีสายโผล่ออกมานอกร่างกาย จุดที่เป็นช่องทางสำหรับการฟอกไต ไม่ว่าจะเป็น เส้นเลือดที่ตัดต่อสำหรับฟอกไต, หรือ หลอดเลือดเทียม จะถูกผ่าตัดเก็บไว้ใต้ผิวหนัง
- 4. ปัจจุบัน ศูนย์ฟอกไต มีกระจายไปทั่วประเทศ ทำให้การเดินทางของ ผู้ป่วยไตวาย เพื่อมารับการ ฟอกไตทางหลอดเลือด มีความสะดวกสะบายมากขึ้น ลดระยะเวลาในการเดินทาง หรือ เข้าคิวในการฟอกไต อีกทั้ง ผู้ป่วยยังสามารถเดินทางไปได้ทั่วประเทศ โดยไม่ต้องกังวลเรื่องการหา ศูนย์ฟอกไต ในขณะเดินทาง
- 5. ถึงแม้ว่า การฟอกไตทางหลอดเลือดใน ศูนย์ไตเทียม จะดูไม่มีความเป็นส่วนตัว ต่างจากการ ล้างไตทางหน้าท้อง ที่ทำที่บ้าน และ มีความเป็นส่วนตัว แต่ในอีกมุมมองหนึ่งของผู้ป่วยที่ฟอกไตทางหลอดเลือด กลับมองว่า การที่ผู้ป่วยที่มารับการฟอกไต ที่ศูนย์ไตเทียม ผู้ป่วยได้พบปะผู้คน ที่มีปัญหา มีความยากลำบากคล้ายๆกัน เกิดการพูดคุยแลกเปลี่ยน ทั้งในวิถีการดำเนินชีวิต, การแบ่งปันความคิด ประสบการณ์ และที่สำคัญ ทำให้เรารู้ว่า บนโลกนี้ เราไม่ได้ป่วย อยู่คนเดียว หลายครั้งที่การมา ฟอกไต ก็ทำให้เกิดมุมมองที่ดีๆ เกิดกำลังใจ ที่จะต่อสู้กับโรคต่อไป อีกทั้งการที่มี แพทย์ พยาบาลเฉพาะทางโรคไต คอยดูแลที่ศูนย์ไตเทียมอย่างสม่ำเสมอ ก็ช่วยให้ ผู้ป่วยได้รับการดูแลที่ดีขึ้น
ทั้ง5 เหตุผลนี้ เป็นมุมมองของผู้ป่วย ที่มารับการฟอกไตทางหลอดเลือด มิได้หมายความว่า การฟอกไตทางหลอดเลือด ดีกว่า การล้างไตทางหน้าท้อง แต่บทความนี้ ได้นำเสนอ มุมมองของตัวผู้ป่วยในชีวิตจริง ที่ผู้ป่วยเหล่านี้ใช้เป็นแนวทางในการ เลือกฟอกไตทางหลอดเลือด เหตุผลเหล่านีั อาจจะเป็นประโยชน์ไม่มากก็น้อย ให้กับผู้ป่วยที่กำลังจะตัดสินใจเลือกวิธีการฟอกไตว่า จะเป็นการล้างไตทางหน้าท้อง หรือ การฟอกไตทางหลอดเลือด
